U organizaciji Društva arhitekata Beograda i pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture Republike Srbije, održan je arhitektonski konkurs, koji je raspisan sa ciljem ispitivanja mogućnosti u potrazi za najboljim konceptom budućeg Prirodnjačkog muzeja u Beogradu. Iako osnovan još 1895. godine, ovo je samo jedna od bitnih nacionalnih institucija koja dan danas nema svoju zgradu, a neprocenjiva kolekcija od preko dva miliona eksponata čuva se u neuslovnim prostorima van domašaja javnosti. Kao jedinstven prozor u svet oko nas, uz inspirativne postavke prirodnih fenomena od postanka planete do danas, ogromna je šteta što bogatstvo muzejske zbirke nije u službi obrazovanja i podizanja svesti budućih generacija. Naredne godine ova naučno-obrazovna institucija napuniće 130 godina od osnivanja, pa je tim povodom raspisan konkurs na koji je pristiglo 18 radova, od kojih su tri nagrađena i još dva otkupljena.

Raspisivanje ovog konkursa ne znači da je taj projekat na vidiku i među prioritetima, pogotovo imajući u vidu broj nacionalnih institucija koje nemaju uslove za rad i očigledan višedecenijski nedostatak političke volje da se ova pitanja rešavaju. Situacija je i danas nepromenjena, pa i pored brojnih konkursa koji su održani, ovakvi projekti su primarno korišćeni za marketinške svrhe, pošto u prethodnih 20 godina ni jedan nije realizovan. Urbanističko-arhitektonski konkurs sa idejnim rešenjem objekta za Prirodnjački muzej poslednji je u nizu, a razrađivana lokacija nalazi se u okviru novobeogradskog parka Ušće. Pored samog muzejskog kompleksa, radovi obuhvataju i širu konteksualizaciju prostora, kao i povezivanje sa postojećim i planiranim sadržajima u okviru konkursne parcele.

Prva nagrada u iznosu od 2.5 miliona dinara dodeljena je jednoglasno radu arhitektonskog studija “MITarh” iz Beograda, druga nagrada vredna 1.25 miliona dinara pripala je autorima Dušanu Stojanoviću i Pavlu Stamenoviću, dok je treća nagrada u vrednosti od 625 hiljada dinara otišla arhitektonskom birou “Dejan Miljković arhitekti”. Pored nagrađenih radova, otkupom su istaknuta i idejna rešenja arhitektonskog biroa “AKVS arhitektura”, kao i rad grupe autora koju čine Natalija Mrdović, Nemanja Čulić, Sara Dimitrijević, Katarina Popović i Mihailo Miljanić.

PRVA NAGRADA

Autori: akad. prof. Branislav Mitrović, dipl. inž. arh; doc. dr Đorđe Alfirević, dipl. inž. arh; Uroš Majstorović, mast. arh; Dušan Grujović, mast. arh. i Dušan Međedović, mast. arh.

Prva nagrada dodeljena je radu koji čini najelaboratnije rešenje, sa posebnim akcentom na ambijentalnom uklapanju, gde je čitava kompozicija podređena svom okruženju sa objektima koji su elegantno uklopljeni u pejzaž. Kvalitetna i suptilna integracija zatvorenog i otvorenog izložbenog prostora kreativno koristi blizinu reke, šireći muzejski prostor na njen akvatorij, što svakako golica maštu i daje čitavom konceptu važan ekskluzivitet. Muzejski kompleks pruža se, linearno, duž obale rukavca Dunava, naspram Velikog ratnog ostrva sa pogledom na reku. Ukopan je sa tri strane u postojeću topografiju, projektovan sa zakošenim ozelenjenim krovom koji treba da minimizuje efekte gradnje na parkovski ambijent. Posebno je pohvalna pozicija muzejske zgrade orjentisane prema priobalju, koja na izvrstan način objedinjuje rečno šetalište sa njenom unutrašnjosti. Velike staklene površine na fasadi objekta pružaju se duž šetališta, omogućavajući sagledivost izložbenog prostora i za prolaznike.

DRUGA NAGRADA

Autori: Dušan Stojanović, dipl. inž. arh. i Pavle Stamenović, dipl. inž. Arh

Druga nagrada predstavlja drugačiji pristup konkursnom zadatku, gde je muzej centralno pozicioniran objekat sa izdignutom osnovom i otvorenim transparentnim prizemljem. Izdignuta osnova se proteže na dva nivoa, čime se objekat povezuje sa okolinim ambijentom i prolaznicima. Za razliku od prvonagrađenog rešenja, ovaj koncept je imperativ očuvanja parkovskog ambijenta rešio postavljajući kompleks uz Bulevar Nikole Tesle. Ne zalazeći sa novim sadržajima duboko u park Ušće, autori žele da minimalno remete prostor za rekreaciju. Uz pomoć arhitekture koja izdignutom osnovom treba da obezbedi neprekinute vizure, objekat je zamišljen i sa reflektivnom opnom u kojoj će se ogledati priroda, čime je na specifičan način zgrada muzeja stavljena u drugi plan.

TREĆA NAGRADA

Autori: prof. arh. Dejan Miljković, predstavnik tima; arh. Vida Nedeljković; arh. Luka Rajšić i arh. Jelena Milinković

Treća nagrada je zanimljiva geometrijska igra, gde je stroga geometrijska forma objekta inspirisana mineralnim kristalima, u ovom slučaju konkretno minerala Pirita. Rešenje cilja monumentalnost, sastavljajući volumen objekta od 5 kubičnih formi, postavljenih na ozelenjeni postament. U unutrašnjem prostoru, svih 5 pokrenutih spoljnih kubusa, uvezani su jedinastvenom putanjom, promenadom, koja obezbeđuje nesmetano kretanje kroz javne sadržaje muzeja i stalnu postavku. Veća površina objekta ostaje pod zelenilom, a zelja autora je i da prepoznatljiva forma postane reper u prostoru i orjentir za kretanje kroz park. Pozicija Prirodnjačkog muzeja je sagledavana kroz kompleks koji bi se koncentrisao oko postojeće zgrade Muzeja savremene umetnosti.